Cultureel erfgoed

In hartje Hasselt vind je, enigszins verscholen tussen de omliggende gebouwen, de Virga Jessebasiliek. Ze herbergt het Virga Jessebeeld uit de 14e eeuw dat de Hasselaren om de 7 jaar door de straten van de stad dragen. 

In de basiliek kun je een aantal kunstwerken bewonderen, zoals een wandtapijt van de Belgische kunstenares Simonne Reynders, het gracieuze Virga Jessebeeld, het barokke hoofdaltaar van de hand van de beeldhouwer Jean Delcour en de prachtig uitgewerkte mausolea van 2 abdissen van de abdij van Herkenrode.

De Sint-Quintinuskathedraal en het omliggende plein vormen niet alleen een aangename rustplek in het centrum van Hasselt, maar ook het eeuwenoude hart van de stad. In de 8e eeuw stond op deze plaats het eerste primitieve kerkje aan de Helbeek. Daarna volgde een lange bouwgeschiedenis die tot de huidige gotische kerk heeft geleid. Ze werd een bisschopskerk of kathedraal in 1967, toen het bisdom Hasselt werd opgericht. 

Smaakmaker: in en om de kathedraal kun je enkele voorname bezienswaardigheden bewonderen, zoals het Niehofforgel, een schilderij uit de abdij van Herkenrode en fraaie waterspuwers. De oudste bekende monstrans ter wereld (12e eeuw) is eigendom van de kathedraal, maar bevindt zich in stadsmuseum Het Stadsmus. Wil je meer weten over de geschiedenis en de werking van een beiaard? Dan moet je in de Beiaardtoren zijn. 
 

De Belgische begijnhoven zijn uniek en ook onze begijnhofsite heeft een belangrijke erfgoedwaarde. In 1939 werden de voormalige begijnhofkerk, de 13 begijnhofwoningen, het poortgebouw en de tuin beschermd als monument vanwege hun artistieke, oudheidkundige en historische waarde. De kerk werd in 1944 verwoest. Tot in 1886 kon je hier begijnen tegenkomen. In 1938 kreeg het begijnhof een culturele functie. Vandaag vind je hier Z33, een architecturaal hoogstandje dat onderdak biedt aan het Huis voor Actuele Kunst, Design & Architectuur. Het gebouw past als een puzzelstukje tussen het Jenevermuseum en de historische begijnhofsite.

Reis terug naar de 19e eeuw en ervaar op het Oud kerkhof van Hasselt de ingetogen sfeer tussen de vele imposante grafmonumenten. In de kapel midden op dit kerkhof krijg je extra uitleg over de geschiedenis, gewoontes en de zeden van een begraafplaats. Heel wat bekende Hasselaren vonden hier hun laatste rustoord. Je kunt het kerkhof dagelijks bezoeken van 10 tot 16 uur. 

Smaakmaker: in Het Stadsmus kun je een brochure (€ 1,50) kopen met meer uitleg over het kerkhof. 
 

De Minderbroederskerk trekt bezoekers van heinde en ver aan. Wat er zo bijzonder aan is? Dat is de graftombe van Valentinus Paquay, 'Het Heilig Paterke', een man die beroemd was om zijn gave van profetie en zijn soms verbazende kennis van de gewetenstoestand van zijn biechtelingen. In de 50 jaar dat hij zijn ambt in Hasselt uitoefende, heeft hij een diepe indruk nagelaten. In 2003 werd pater Valentinus zelfs zalig verklaard. Nog altijd komen mensen bij zijn graf een gunst afsmeken. En de Minderbroederskerk? Die heet in de volksmond intussen de ‘paterkeskerk’. 

Smaakmaker: in het museum bij de kerk en de grafkapel ontdek je het levensverhaal, gebruiksvoorwerpen en kledingstukken van pater Valentinus.
 

De schitterend gerestaureerde Abdij van Herkenrode ligt op een boogscheut van het centrum van Hasselt en is beslist een ommetje waard. Het uitgestrekte domein gaat terug tot een abdijcomplex van de cisterciënzerinnen, de eerste vrouwenabdij in de Nederlanden. Doorheen haar eeuwenlange geschiedenis speelde de Abdij van Herkenrode een belangrijke rol op religieus, maatschappelijk, economisch en cultureel vlak. Vandaag kun je de abdijsite weer in al haar glorie aanschouwen. Neem een duik in de geschiedenis van de abdij in het Belevingscentrum. Een chronologisch parcours schetst het verhaal van 600 jaar vrouwen op Herkenrode, in voor- en tegenspoed. Of slenter door de heerlijk geurende Kruiden- en Inspiratietuin.

Wist je dat de Virga Jesse een heel aparte plaats bekleedt in de volksdevotie in Hasselt? Om de 7 jaar kun je die toewijding mee komen beleven. Dan trekken de Hasselaren in een luisterrijke ommegang met het Virga Jessebeeld door de feestelijk versierde straten van de stad. Een traditie die al sinds 1682 meegaat! De Hasselaren organiseren tijdens die zevenjaarlijkse feesten ook talloze folkloristische en artistieke evenementen. Het moment bij uitstek om je onder te dompelen in de culturele rijkdom van onze stad. De Virga Jessefeesten staan sinds 2009 trouwens op de Vlaamse lijst van immaterieel erfgoed. Hou alvast een plaatsje in je agenda voor de volgende editie van de Virga Jessefeesten, in 2024.